Author Archives: saskiavanderelst_ks844m79

Lafbek

Als je ziet dat iemand gepest wordt grijp je natuurlijk in. Het zijn juist de stille getuigen die de meeste schade aanrichten. Dus dat ben jij vast niet. Ik was dat wel. Een miljoen jaar geleden, maar ik ben het nooit vergeten.
Op mijn middelbare school werd een meisje stelselmatig enorm getreiterd door twee andere meiden. Zeer onaangename meiden. Ze waren ook hondsbrutaal tegen docenten die nog niet stevig in hun schoenen stonden. Het waren de pestkoppen uit je ergste nachtmerries. En ik zag het en deed niks.
Ik kan mezelf verdedigen. Ik was ook jong en onzeker. Bang om in hun aandacht te komen. Als mijn heldendaad niet zou werken, wat waren dan de gevolgen voor mij. Legitieme excuses voor een zestienjarige misschien. Maar toch niet echt en dat wist ik toen ook al. Ik wist dat ik laf was.
Ik ben dat meisje niet vergeten, net als die twee rotmeiden. Zouden zij ooit aan haar terugdenken en aan wat ze haar hebben aangedaan? Ik denk er in elk geval wel met enige regelmaat aan. Aan wat ik niet deed en hoe ik haar daarmee niet hielp en wat voor een vreselijke gevolgen het voor haar gehad moet hebben.
Iedereen is kwetsbaar. We hebben allemaal plekken waar we liever niet geraakt worden. Waardoor we ons ontmaskerd voelen, naakt en voor schut gezet, als de wolven komen. Toch is onze kwetsbaarheid niet het probleem. Het probleem is dat de wolven er zijn. Of onze angst dat ze er zijn. Daardoor leren we onze eigenheid af te schermen met laagjes. Laagjes die ons goud verstoppen.
Mijn lafbek heb ik lang geleden het zwijgen opgelegd. Ik ben niet meer bang voor de gevolgen van het opkomen voor mensen die dat nodig hebben. Ik gebruik mijn talent juist voor hun. Als ik terug kon in de tijd zou ik andere keuzes maken. Voor nu hoop ik dat die drie meisjes van toen hun weg naar mensen zoals ik weten te vinden. Het leven is zoveel mooier als je gewoon jezelf bent.

Boegbeeld

Eigenwijs. Dat klinkt als een goede eigenschap. Zelf nadenken, goed weten waar je voor staat, zoiets. Maar het heeft natuurlijk ook een keerzijde. Niet openstaan voor de ideeën van anderen, alles alleen willen doen, daaropvolgend een soort eenzaamheid. Als je nog dieper graaft kan er onder eigenwijsheid een soort angst zitten. De angst om door de mand te vallen, ontmaskerd te worden.

Afgelopen week ging ik naar een dag voor ondernemers georganiseerd door businesscoach Marieke Jansz. De insteek was online reputatie, hoe je een boegbeeld kunt zijn van je bedrijf. Spannend vond ik het. Het liefst hoor ik dat ik al een geweldig uniek boegbeeld ben, applaus, staande ovatie, diepe buiging, doek. Stilletjes vermoed ik dat er groei mogelijk is, dus hup de arena in en leren maar.

We gingen op zoek naar onze drijfveren, groeven dieper dan de oppervlakte en werden bevraagd op onze antwoorden. Openheid is essentieel om te groeien. Dat voelt kwetsbaar. Ik kreeg zelfs weer eens een ouderwets rood hoofd toen ik voorlas wat ik had opgeschreven bij ‘Wat ik wil dat anderen over mij zeggen …’. Het leek onbescheiden en gek om zulk soort dingen over mezelf te zeggen. Mooie confrontatie met mijn ‘doe maar gewoon’ monster.

Wat leerde ik vooral?

Ik heb een grote hekel aan nepperigheid. Ik hou van helder en eerlijk. Verborgen boodschappen, manipulatief gedrag en doen alsof wekken bij mij irritatie op. Enorme irritatie. Dat dat mij drijft om les te geven in (toneel)spelen was een ontdekking. Toneelspelen lijkt natuurlijk vooral te bestaan uit ‘doen alsof’ dus hoe kan je daardoor nou echter worden? Simpel. Als je speelt kun je niks verbergen. Bij spelen schijnt je echte oorspronkelijke zelf door alles heen. Je voedt elke rol vanuit jezelf. Het zijn allemaal delen van jou.

Bij de manier van spelen die ik aanbied is er helemaal geen ontsnappen aan. Improvisatietheater is spelen in het moment. Geen vaste teksten of verkleedkleren. Je speelt met wat er is en wat er bovenkomt drijven. Dat lijkt eng. Dat is het ook. Maar als je durft te gaan vertrouwen op wat eruit jezelf komt en dat niet beoordeelt of veroordeelt dan heb je iets prachtigs gewonnen; JEZELF. Er is niets mooiers dan dat.

Spelen tot alle maskers wegvallen. Dat is wat ik bied. In mijn lessen laat je je overlevingslaagjes los en kom je terug bij hoe je bedoeld bent. Dit is een belangrijke boodschap. Daar wil ik graag een boegbeeld voor zijn. Als ik daarvoor af en toe een ongezouten mening moet geven zal ik het doen. Als boegbeeld ben ik ook een voorbeeld. Mijn eigen struikelblokken, gênante momenten, groeipijn en kwetsbaarheden houd ik niet geheim. Ik gebruik ze ter inspiratie. Ik heb zelf van alles te leren. Maar over hoe je spelend je geweldige zelf terugvindt daar kan ik jou alles over leren. Je hoeft niets meer te doen dan ja te zeggen tegen jou. Ja ik wil.

Overgave

Worstelend met de naweeën van corona kom ik een oude bekende tegen. Ik mag niet zwak zijn, heet ie. Een dominante paniekvogel die gelooft dat er iets heel erg mis is als ik niet ‘gewoon normaal alles kan wat ik toch altijd kan’.
Termen als: niet zeuren, even doorzetten, dat kan toch iedereen, kom op nou, niemand anders stelt zich zo aan, vliegen me om de oren. Gevolgd door een huilerige angst voor afwijzing, want ja ik blijk een grote zwakkeling en die vindt natuurlijk niemand leuk.
Het duurt even voor ik ‘ik mag niet zwak zijn’ herken. Het duurt nog langer voor ik ‘m tot zwijgen heb gebracht. En dat laatste lukt mij eigenlijk vooral doordat de mensen om mij heen me bezweren rustig aan te doen. Ergens van binnen zit een deel van mij nog steeds boos te zijn omdat ik ‘niet normaal’ ben.
Overgave dus. Een moeizaam proces. Is overgave de andere kant van controle, iets waar ik nogal gek op ben? Waarschijnlijk zit daar wel een sleutel. Interessant. Daar ga ik me de komende tijd eens in verdiepen. Ik hou van het ontmaskeren van monsters.
Maar eerst overgave. Kiezen wat ik wel kan en bewust rusten na een activiteit. Stapje voor stapje een korte strandwandeling maken bijvoorbeeld. Stofzuigen bleek vrij intens. Hijgend op de bank daarna. Ik merk dat ik sneller herstel dus er is vooruitgang. Me laten verzorgen. Ook een pijnpunt. Afgelopen week heb ik mij door man en kind onder een dekentje op de bank laten zetten. Dat toelaten was helend.
Het is een proces. Ik zeg dat tijdens mijn lessen tegen deelnemers en het geldt natuurlijk ook voor mij. Groeidenken noemde één van de spelers uit de Groeiklas het vorige week. En dat vind ik mooi. Je bent nooit te oud om te leren groeidenken. Er zit altijd nog wel een monster verstopt dat aandacht nodig heeft. Ken jij de jouwe?

Grenzen

Jaren geleden zat ik in een volle trein van mijn werk terug naar mijn woonplaats. In het vierzitje zat rechts van mij een dame te praten met de vrouw tegenover mij. Ze waren druk in gesprek. Erg druk. Vooral die ene tegenover mij.
Ze was alleen maar met zichzelf bezig en praatte op luide toon met veel handgebaren. Ze zat nogal in mijn aura. Maar het kon erger bleek al snel. Tijdens het praten zette ze haar voet op de bank waar ik op zat. Ze zette ‘m tussen mij en haar toehoorder in. Dat vond ik al raar. Maar ik zei niks. Niet lang daarna zette ze haar andere voet aan mijn andere kant op de bank. Ik zat nu gevangen tussen haar benen. Ik keek verbijsterd omhoog uit mijn boek. Maar zij zag mij niet. Zij was met zichzelf bezig.
Ik werd misselijk en boos. Ik kreeg een rood hoofd. Ik voelde me steeds kleiner worden. Ik bewoog ongemakkelijk heen en weer. MAAR IK DEED NIETS. Ik zei niet gewoon ‘Wil je je benen weghalen?’. Wat een perfect normale vraag geweest zou zijn. Ik zat daar, ik voelde me verschrikkelijk en ik deed niets. Waardoor ik voor mezelf bevestigde dat ik er niet toe deed. Dat mijn grenzen er niet toe deden. Ik was niet aanwezig.
Ik schaam me tot op de dag van vandaag voor deze gebeurtenis. Als ik eraan denk heb ik zin om allerlei onaangename dingen tegen die vrouw te zeggen. Ik voel mijn woede opborrelen.
Eigenlijk ben ik boos op mezelf. Dat ik niet voor mezelf opkwam. Dat ik mij onzichtbaar liet maken. De grenzen van wat van mij was waren blijkbaar al zover opgerekt dat ik ze niet meer durfde aan te geven.

Grenzen aanvoelen en erkennen is zo belangrijk voor je eigenheid. Het bepaalt wie je mag zijn van jezelf. Je houdt genoeg van jezelf om te voelen wat je niet wilt. Jij zegt nee. Spelenderwijs kun je daar van alles over leren. Op een luchtige manier zware zaken aanpakken daar ben ik heel goed in. Ik kan Nee zeggen. Soms vind ik het nog moeilijk, maar ik doe het wel. En ik laat mij nooit meer klemzetten door  iemand. Hoe zit dat met jou?

Ken jij ‘ze’

Ken jij ze?
Ze zijn vaak op de achtergrond aanwezig, je hoort geroezemoes, gemompel en geschuifel. Soms zijn ze juist meer op de voorgrond en willen ze graag meepraten en je overtuigen van hun mening.
Ze vinden dit vast raar
Ze denken waarschijnlijk dat
Ze kunnen dit beter dan
Als ze maar niet zien wat
Hoe vaak houd jij rekening met ze?
Hoe vaak bepalen ze iets voor jou?
Ze bestaan helemaal niet. Ze wonen in jouw hoofd. Ze houden van controle. Ze willen jou op je plek houden. Waar je veilig bent en niet teveel opvalt.
Heb jij het wel een beetje met ze gehad? Wil je de rem eraf en eens gaan kijken wat er gebeurt als je ze wat minder belangrijk maakt?
Geef ze het nakijken. Want jij bepaalt en Ze kunnen de pot op!
Foto Erna Faust

Een scheve piek

Dit jaar stond bij ons de piek scheef op de kerstboom. Ik vond het leuk. De piek was eigenzinnig naar mijn idee. Ik heb de neiging menselijke eigenschappen toe te dichten aan spullen. Nu dus de piek. Hij stond scheef. Dat maakte hem niet minder mooi. Hij was, zoals elk jaar, de kroon op de boom. Metaforisch gezien wil ik die piek wel zijn. Scheef en stralend.

Daar heb ik nog wel iets voor te overwinnen. Logisch denk ik, is een mens ooit af? Ik hoop het  niet. Ik vind het leuk om ergens aan te werken, om stappen te zetten waardoor ik mezelf beter leer kennen en dingen makkelijker worden. Met elke ontwikkeling komen er ook weer nieuwe uitdagingen naar voren. Ik denk dus maar ‘gelukkig ben ik nooit af’. Wat zou ik anders doen, achterover leunend kijken naar plaatjes van mijn geweldige zelf? Hahaha. Klinkt extreem saai.

Het is nu 2022. Ik heb het idee dat dit een prachtig jaar gaat worden. Een van de belangrijkste redenen voor die overtuiging is dat mijn geboortedag en -maand hetzelfde, maar dan omgekeerd, zijn van dit jaar; 2202 en 2022. Prachtig symbolisch al heb ik geen idee van wat en waarom. Maar het is vast waar als ik het geloof.

Dat wens ik ook voor jou. Dat je gelooft dat iets kan omdat jij het voor je ziet. Niet dat alles dan gelijk voor 100% lukt, maar wel dat de mogelijkheid van lukken bestaat. En wat is eigenlijk 100%? Staat dat voor perfect? Of gewoon voor het feit dat je het probeert, dat je de ruimte neemt om in jezelf en je dromen te geloven? Dan kan alles ineens voor 100% lukken!

Zangeres

Op de schaal van eng bleek de presentatie van I Sing toch een miljoen keer griezeliger dan verwacht. Ik zat lekker in mijn traject. Ik leerde zingen, werkte aan mijn lied, voelde mij zeer op mijn gemak bij Helen, alle seinen op groen zou je denken.
Toen ik de hele dag een soort geparkeerd zat, had ik misschien al nattigheid moeten voelen. Meestal gebeurt dat namelijk als ik zo nerveus ben dat ik geen escapebordje meer zie hangen. Ik liep nog wel een ommetje, zingend door het park, echt verlichten deed het niet.
Eenmaal in het Muziekatelier was het gezellig. Het zag er knus uit, warm en welkom. Er hing een fijne sfeer, veel lachen en gezonde spanning. Ik had nog steeds niet echt in de gaten dat er vanbinnen iets groots verstopt zat.
Ik mocht als eerste. Dan durfde ik nog was het idee en kon ik daarna van de anderen genieten zonder stress om mijn eigen optreden. Ik ging op het optreedkleed staan en ik voelde het mis gaan. Ik was alleen nog maar zenuwen. Ik was een blackout, ik was een trilstem, ik was mijn trillende benen, ik was mijn hoge ademhaling. Ik kon niet ontspannen of ontsnappen.
Helen heeft geprobeerd mij zo goed mogelijk te begeleiden op de piano en in mijn zijn. De anderen hebben naar mij gekeken en geluisterd met heel veel liefde en mededogen.
Ik zong zacht en lang niet zo goed als ik inmiddels kan. Ik keek bijna alleen maar naar het kleed. Ik voelde me stom. Mooier kan ik het niet maken. De andere optredens waren stuk voor stuk prachtig in al hun echtheid en kracht. Er waren bubbles, chocola en groepsfoto’s. Gelach, ontlading, verbinding.

Ik begrijp dat ik buiten mijn comfortzone ben getreden en dat daar de groei zit. Dat dit voor mij heel erg dapper is. Van ‘ik ga nooit zingen’ naar zingen voor andere mensen. Daar mag ik trots op zijn.
Ik had het gewoon zo leuk gevonden als ik ook nog een geweldige zangeres had kunnen zijn.
Misschien dat dat in een volgend traject naar voren komt. Want ik blijf dus wel zingen. Ik heb lang genoeg geloofd dat ik dat niet kon en mezelf allerlei moois onthouden. Nu geloof ik iets anders. Om iets te kunnen zijn moet je jezelf toestaan het te worden. Dat mag zolang duren als het duurt.

Geld

In de zware jaren van ons gezin was ik thuis de basis en werkte mijn man 5 dagen in de week. Ik werkte ook wel, maar beduidend minder. Ik was vooral heel belangrijk als stabiele factor voor onze kinderen die al genoeg onzekerheid hadden te verstouwen.
Financieel betekende dat dat ik grotendeels afhankelijk was van zijn inkomen. Ondanks dat je kunt zeggen dat we allebei naar vermogen onze bijdrage leverden voelde dat toch ongemakkelijk. Ik voelde mij niet vrij. Terwijl hij mij alles gunde voelde ik een bepaalde afhankelijkheid en vond ik het moeilijk om iets voor mezelf te gaan doen.
Toen ik uiteindelijk verzoop in het geven en zorgen en het duidelijk was dat ik ruimte en activiteiten voor mijzelf nodig had vond ik de ongelijkheid moeilijk. In mijn hoofd was het zo dat hij mijn hobby’s moest sponsoren. Daardoor bleef het ingewikkeld om keuzes voor mij te maken. Schuldgevoel en tekortschieten, waren altijd sluimerend aanwezig.
Niet door hem, het zat in mij. Gelukkig zette hij door en ging ik op theatersport. Daar vond ik iets terug wat ik verstopt had onder mijn verantwoordelijkheden; mijn lach, mijn losheid, mijn speeltalent. Ik leerde dat ik meer was dan een verlengstuk van mijn gezin.
Ik weet dat er legio redenen zijn om jezelf niet te geven wat je nodig hebt. Ik weet ook dat al die redenen relevant lijken. Het jammere is dat je jezelf uitholt. Dat je jezelf failliet verklaard. Toneel om te groeien kan een nieuw begin zijn. Een manier om weer te voelen wie jij bent en waar je blij van wordt. Als geld je tegenhoudt om mee te komen spelen hoop ik dat je de moed vindt om contact met mij op te nemen. Samen vinden we een zeker een oplossing.

Misfit met reservestrepen

‘He Adidas met reservestrepen!’ schreeuwt Harold door de gang van de middelbare school waar ik net een paar weken opzit. Nietsvermoedend kijk ik om me heen. Lachende gezichten en gewijs naar mijn voeten. Ik heb nieuwe schoenen. Hele gave basketbalschoenen met vijf rode strepen. Vijf. Geen drie.
Ik was blij met die schoenen, ik was er trots op dat ik zulke coole gympies had. Komend uit een dorp waar iedereen ongeveer hetzelfde was werd snel duidelijk dat ik de omgangscode op deze school nog niet gekraakt had. Een school waar veel kinderen van goede huize kwamen, die zich met elkaar verbonden door hun merkkleding.
Het heeft mijn jaren daar getekend. Ik voelde mij altijd minder dan de kinderen met geld. Ze hadden meer bravoure en een soort natuurlijke zelfverzekerdheid. Met ogenschijnlijk gemak leken ze zich door de wereld te bewegen. Ik kreeg een hekel aan alles wat rook naar duur, kakkerig en studentikoos. Niet wetende wat ik mezelf daarmee aandeed op de lange termijn. Ik werd een misfit, een buitenbeentje.

Lang heb ik mij misplaatst gevoeld op allerlei plekken omdat ik niet precies aan de geldende codes voldeed. Ik scande mijn omgeving, de mensen, de ruimte, het gedrag, uiterlijk. Ik probeerde zo snel mogelijk een totaalbeeld te krijgen van het gemiddelde zodat ik daarin mee kon gaan. Het kostte mij veel energie en het werkte ook niet echt goed. Ik bleef me anders voelen en was bang om door de mand te vallen.

Tot ik mij realiseerde dat ik die plekken zo maakte door mijn eigen ideeën. Ik legde de lat hoog en hield mezelf klein. Dat doe ik al een tijdje niet meer. Weg met die lat. Ik vind mijn weg door mij te verbinden met mensen. Echt verbinden, niet door te scannen maar door te kijken, luisteren en contact maken. Gaandeweg heb ik ontdekt dat veel mensen zich misplaatst voelen. Het willen voldoen aan het gemiddelde zorgt dat je vervreemdt van jezelf.

Nu creëer ik een plek die veilig is, waar mensen zichzelf terugvinden. Hoe jij gemaakt bent is precies goed. Dat mogen geloven is het grootste cadeau wat je aan jezelf kunt geven. Ik speel heel graag met de zogenaamde buitenbeentjes. Ik draag mijn reservestrepen met trots en ik leer anderen dat ook te doen. Wezenlijk zijn we allemaal misfits, alleen sommigen kunnen beter doen alsof ze de gemiddelden goed begrijpen. Die mensen hebben ons denk ik het hardst nodig. Laat je reservestrepen zien! Wees vrij, vrolijk en trots. Help elkaar.

Wereld Chimpansee Dag

Als kind had ik een droombaan: apenverzorger in een dierentuin. Mijn romantische beeld daarbij was dat ik dan de gehele dag met chimpansees mocht knuffelen. Het is echt heel lang mijn grootste wens geweest om een aap vast te houden. Ik kon (en kan) het al bijna voelen, dat gespierde harige lijf met die lange liefdevolle armen en dat vertederende smoeltje.
Mijn eerste bezoek aan De Apenheul was dan ook een deceptie. Het leek mij het hoogst haalbare gezien mijn verlangen, maar de waarheid was, voorzichtig gezegd, anders. Geen aap liep vrijwillig mijn kant uit. Mijn natuurlijke aantrekkingskracht voor mijn zielsverwanten bestond niet.
Mijn fantasie werd hevig gevoed door de boeken over Lotje, geschreven door Jaap ter Haar. LOTJE HAD EEN EIGEN AAP, EEN CHIMPANSEE. HET KON DUS WEL.
In mij woont dat kind nog steeds. Met dat fantastische beeld van die knuffel met een chimpansee. Ook al begrijp ik inmiddels dat het niet gaat gebeuren en dat dat maar goed is ook. Dieren dienen zo natuurlijk mogelijk te leven. Knuffelen met een willekeurige Toneeljuf valt daar niet onder.

Ik steun Stiching AAP. Zij helpen dieren die door mensen mishandeld zijn. Dat is knuffelen op een manier die wel zinvol is. Op 14 juli is het Wereld Chimpansee Dag. Dat las ik in hun nieuwsbrief. Daardoor moest ik aan mijn kinderwens denken en aan Lotje & Chimp. Een vrije val in de tijd. Gelukkig heb ik van spelen en fantaseren mijn werk gemaakt. Wanneer ik speel kan ik alles zijn. Als Toneeljuf maak ik met het grootste gemak al mijn dromen waar.
Waar droomde jij van als kind?